اما نگاه دیگر این است که ارتکازات اجتماعی که انسان با آن با خطاب مواجه می شود در حال تحول و تکامل است اما شارع مقدس وقتی سخن گفته است حاکم بر کل تحولاتی بوده است که در طول تاریخ ایجاد می شود؛ در این صورت زبان شارع یک زبان تأسیسی خواهد بود.
نباید گمان کرد که مخاطب وحی فقط مردم زمان صدور هستند بلکه کتابی برای کل امت نبی اکرم صلی الله علیه و آله در طول تاریخ نازل شده است؛ و مردم هم در طول تاریخ در حال رشد بندگی یا توسعه کفر هستند، لذا شأن تخاطب آن تخاطب تاریخی با کل اختیارات بشر برای اتمام حجت در یک مرحله و برای رشد در مرحله دیگر است؛ ل ...
لکن در نگاه دیگران اختیار در این ادراکات نیز تاثیری ندارد؛ بلکه قائلند که منطقِ فهم، ایمان و کفر ندارد، بلکه در این منطق از بدیهیات به سمت نظریات سیر می شود و ادراکات شکل می گیرند؛ لذا اگر کسی در سیر از بدیهیات به نظریات خطا نداشته باشد فهم صحیحی دارد، خواه مؤمن باشد یا کافر. در این دیدگاه فهم یا ص ...
بنابراین برخی از مفروضات و مبانی مثل «منطق»، «زبان شارع» و «شأن تخاطب شارع» و مفروضاتی از این دست وجود دارد که اگر تغییر و ارتقاء پیدا کند، ظرفیت قواعد استنباط نیز متفاوت خواهد شد.
به این نکته نیز باید توجه داشت که اینکه برخی فرمودهاند علم اصول از اعتباریات است و در اعتباریات برهان جاری نمیشود و لذا منطق انتزاعی ارتباطی به علم اصول ندارد نیز تمام نیست زیرا علم اصول یک علم برهانی است که در سراسر این علم این براهین آشکار هستند.
پس اگر بخواهیم مقیاس پرستش را ارتقاء دهیم باید ارادههای اجتماعی به گونهای ساماندهی پیدا کند که به صورت سازمانی و به صورت مشاع و مشترک خداپرستی کنند؛ سازمانی که بر اساس تقوای الهی شکل گرفته و بر اساس تقوای الهی هم کار کند و خروجی آن هم گسترش پرستش باشد.
تحلیل مقام معظم رهبری از مسئله مستحدثه دوران نه موضوعات مدرنی همانند برق و هواپیما و امثال ذلک است و نه ساختارهای مدرنی همانند انقلاب صنعتی است، بلکه ایشان مسئله مستحدثه دوران را کل تمدن غرب میدانند که در مقابل آن باید تمدن اسلامی اقامه کرد که اولین مرحله آن انقلاب است که مرحوم امام خمینی انجام دا ...
برای ارتقای فقاهت، باید علاوه بر حکم فقهی هر موضوعی، حکم کلامی و عرفانی آن نیز بیان شود؛ یعنی علاوه بر حکم «خرد» باید حکم سطح «کلان و توسعه» را نیز بیان کند. در این صورت دستگاه استنباط ارتقا پیدا میکند به «فقه» و «کلام» و «عرفان و اخلاق» اجتماعی.
بنابراین سطوح مختلفی در افعال اجتماعی وجود دارد که در یک نظام ولایت و تولی به هم متقوم میشود؛ بعض افعال اجتماعی، جهتگیری اجتماعی را مشخص میکند و برخی ساختارهای جامعه را شکل میدهد و برخی هم ذیل این جهتگیری و ساختار، فعل خرد انجام میدهند؛ البته اگر به درستی ملاحظه شود، در هر فعلی هر سه بُعد «تو ...
در اینجا نکته مهم قابل توجه این است که اگر ربط بین «موضوعات، افعال و احکام» با نگاه اصالت ماهیتی ملاحظه شود، نمیتوان ربط را تبیین کرد و دائماً اعتباری دیده میشود؛ زیرا وقتی همه عالم ذوات مستقل از هم باشند پس ارتباطات عمدتاً اعتباری خواهند بود. علت اینکه جامعه هم اعتباری دانسته شده است همین است که ...