نسخه آزمایشی
سه شنبه, 29 اسفند 1402 - Tue, 19 Mar 2024

جلسه ششم / ادامه آیات عامه دال بر حرمت تکسب باعیان نجسه

متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه ششم درس خارج فقه مبحث مکاسب محرمه؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ سه شنبه 9 مهرماه سال 92 برگزار شده است. در این جلسه در ادامه بحث جلسه قبل به بحث آیات عامه دال بر حرمت تکسب باعیان نجسه پرداخته شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است.

آیه دوم / سوره مدثر: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏ يا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ (1) قُمْ فَأَنْذِرْ (2) وَ رَبَّكَ فَكَبِّرْ (3) وَ ثِيابَكَ فَطَهِّرْ (4) وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ(5)»

امر به پرهیز از رجز اطلاق دارد و شامل تکسب و معامله هم میشود.

مناقشه شده است که: تفسیر رجز به نجاست دلیل و شاهدی ندارد. این ترجمه نه در لغت و نه در روایت به چشم نمیخورد. در لغت رجز به معنی اضطراب و ضیق است (ظاهرا مراد عوامل عدم حضور قلب در نماز باشد)

سیاق آیه قبل «ثیابک فطهر» هم قرینه ای بر این ترجمه و استدلال نمی باشد. زیرا:

1- معنای «طهّر» معلوم نیست

2- به فرض به معنای طهارت در مقابل نجاست باشد قرینه ای بر ترجمه رجز به نجاست نیست

3- اگر به قرینه این آیه رجز را به نجاست تفسیر کنیم باید به همین قرینه، مراد از «فاهجر» را هم به دور کردن از لباس هنگام نماز تفسیر کنیم نه مطلق تصرفات

آیه سوم / آیه 90 مائده: «إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ »

که استدلال به این آیه مطابق آیه اول است.

در دلالت این آیه بر حرمت تکسب به مطلق نجاست هم مناقشه شده است:

1- فقط شامل خمر است

2- رجس به معنی نجاست ظاهری نیست به دلیل اطلاق رجس بر انصاب و ازلام  و میسر

3- اجتنبوه به قرینه حکم و موضوع در خمر به معنی شرب و در انصاب به معنی عبادت و ... است و دلیلی بر اطلاق در جمیع تصرفات نداریم.

4- به فرض اطلاق امر به اجتناب، از بین نجاسات فقط جمیع تصرفات در خمر حرام است.