نسخه آزمایشی
سه شنبه, 29 اسفند 1402 - Tue, 19 Mar 2024
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که برای استنباط مصرف انفال در مقیاس فقه حکومتی، بخشی از ادله ای که مورد دقت قرار می گیرد همین ادله انفال است؛ لکن باید استنباط دیگری از آن شود که متفاوت است با استنباط حکم مکلفین در شرایطی که حکومت در دست حکّام جور است؛ یعنی باید از همین ادله، علاوه بر است ...
بخشی از این قواعد را مرحوم شهید صدر در اقتصادنا و آثار دیگر خود بیان کرده اند. ایشان می فرمایند «تضمین اجتماعی» و «توازن اجتماعی» از ماموریت های دولت اسلامی است و ادله ای برای آن اقامه کرده اند. یکی از مستندات ایشان در تضمین اجتماعی و در توازن اجتماعی همین آیه شریفه فیء است.
نکته دیگر درباره انفال این است که با توجه به دوران حکومت و بسط ید ولی فقیه، ممکن است گفته شود که اختیار انفال به صورت کلی به فقیه جامع الشرایط سپرده شده است، لذا اگر فقیه قاعده و قانونی را بیان کند باید از آن تبعیت شود و به صرف ادله تحلیل و امثال آن نمی توان این قواعد را زیرپا گذاشت. حتی اگر کسی قا ...
اگر هم فقیهی نسبت به ادله تحلیل قائل به تحلیل مطلق شده باشد بازهم با ولایت فقیه نسبت به این موارد منافاتی ندارد، زیرا همانطور که ائمه علیهم السلام می توانند در موارد انفال قواعدی را بیان کنند، به ولی فقیه هم همین شأن تفویض شده است لذا می تواند قواعدی را درباره انفال بیان کند.
از آنچه گذشت روشن می شود که بهترین جمع بین روایات همین است که گرچه ظاهر اولیه این روایات این است که حکم اولیه شرعی را بیان می کند ولی در جمع بین این روایات و روایات متعدد و صحیحه ای که دلالت دارد که از انفال است، باید از این ظهور ابتدائی دست کشید و این روایات را حمل بر مصارفی کرد که ائمه علیهم السل ...
البته ایشان فتوا نداده اند که در صورت تعذر ایصال چه باید کرد ولی مجموع این روایات باب چهارم را مربوط به دورانی می دانند که ایصال اموال امام علیه السلام به ایشان متعذر باشد. دلیل اینکه فتوا نداده اند هم همین است که سه دسته روایت در این دوران وجود دارد و ایشان وجه جمعی برای حل این سه دسته روایت نیافت ...
بنابراین همانطور که مرحوم مفید فرموده اند مجموع این روایات نافی این نیست که ارث من لا وارث له از انفال باشد لکن اینکه مفاد این روایات چیست و ارث من لا وارث له چه حکمی دارد را باید در جلسه آینده بررسی کرد ولی اجمالا در این روایات چهار حکم بیان شده است یکی اینکه به همشریان او داده شود و دوم اینکه در ...
از مجموع این روایات اذن در احیاء زمین را و ایجاد حق اختصاص با احیاء را می توان استظهار کرد لکن استظهار ملکیت از این روایات محل مناقشه و اشکال واقع شده است.
اما درباره متاجر هم باید گفت که در روایات تحلیل روایاتی درباره تحلیل حقوق ائمه که از شخص ثالثی به شیعه برسد وارد شده است که شامل متاجر هم می شود. اما اینکه روایات فقط دلالت دارد که آن شخص ثالث حتما باید عامی باشد یا شامل شیعه ای که خمس و سایر حقوق را هم نمی پردازد نیز می شود، محل بحث است و مرحوم خو ...
بنابراین از این روایت قطعا استفاده می شود که تصرف در اراضی انفال تحلیل شده است. اما ارض خصوصی را که قطعا شامل نمیشود و ارض مفتوحة عنوة را هم ممکن است چون امر آن در اختیار امام علیه السلام است، حضرت اذن داده باشند.